Sucharda Edward (1891–1947), inżynier chemik, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej, profesor Politechniki Śląskiej i Politechniki Wrocławskiej.
Ur. 18 VI w Brzeżanach, był synem Edwarda, notariusza, i Heleny z Ziembickich.
Po ukończeniu siedmioletniej szkoły realnej w Jarosławiu studiował S. od r. 1908 na Wydz. Chemii Technicznej Szkoły Politechnicznej we Lwowie i w r. 1912 otrzymał dyplom inżyniera chemika. Odbył krótką praktykę fabryczną w hucie cynku, po czym został t.r. asystentem przy Katedrze Chemii Ogólnej Stefana Niementowskiego. Nadzorował i prowadził ćwiczenia z analizy chemicznej, a równocześnie prowadził badania nad syntezą organicznych związków heterocyklicznych. W r. 1914 doktoryzował się na podstawie napisanej pod kierunkiem Aleksandra Rothera rozprawy Kwasy 8-oxychinoliny i ich przetwory. Dwuoxyantrachinon-3,7-dwuchinolina („Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. AU”, S. III, T. 15: 1915). W tym okresie wspólnie z Niementowskim ogłosił kilka prac, m.in. Synthese des 1,3,10-Trioxybenzo-2,5-Naphtyridinis und dessen Überführung in Kynurensäure („Journal für praktische Chemie” Bd. 94: 1916). Po wybuchu pierwszej wojny światowej w r. 1914 został zmobilizowany jako oficer techniczny do armii austro-węgierskiej. Zwolniony z wojska, w r. 1915 wrócił na uczelnię. W r. 1917 został zmobilizowany ponownie i do października 1918 pracował najpierw jako inżynier w Min. Wojny w Wiedniu, a potem jako oficer techniczny w fabryce materiałów wybuchowych w Blumau pod Wiedniem; zajmował się wtedy m.in. problemem uzyskania etylenu z gazu świetlnego drogą utleniania.
W listopadzie 1918 wrócił S. do Lwowa i wstąpił do WP; walczył w obronie miasta kolejno w oddziałach samochodowym i chemicznym. Od kwietnia 1919 pracował jako referent w Głównym Urzędzie Zaopatrzenia Armii w Warszawie. Zwolniony z wojska, objął jesienią t.r. jako zastępca profesora Katedrę Chemii Ogólnej na Wydz. Rolniczo-Lasowym Szkoły Politechnicznej (od r. 1921 Politechn. Lwow.). W r. 1920 habilitował się na podstawie pracy 5,6,8-trójoksybenzo-1,10-naftyrydyna i jej utlenianie na pochodne 1,8-naftyrydyny („Kosmos” R. 45: 1920) i uzyskał veniam legendi w zakresie chemii organicznej. W r. 1921 został profesorem nadzwycz., a w r. 1923 profesorem zwycz. W r. akad. 1923/4 pełnił funkcję dziekana Wydz. Rolniczo-Lasowego. Po śmierci Niementowskiego w r. 1925 i podziale Katedry Chemii Ogólnej na Wydz. Chemicznym S. w październiku 1926 objął nowo powstałą Katedrę Chemii Organicznej na tym Wydziale. Prowadził również na Wydz. Mechanicznym ćwiczenia z chemii analitycznej ilościowej oraz wykłady z chemii ogólnej. Był od r. 1925 członkiem przybranym Tow. Naukowego we Lwowie, a także członkiem założycielem powstałego t.r. Polskiego Tow. Chemicznego.
Prowadząc badania nad syntezami organicznymi, S. osiągnął najbardziej interesujące wyniki w zakresie syntez ortokondensacyjnych, a zwłaszcza syntezy indygoidów, zawierających pierścień pirydynowy zamiast benzenowego. Najważniejszą jego pracą była rozprawa O nowej metodzie otrzymywania kwasu chinolinowego i pewnych jego pochodnych („Roczniki Chemii” T. 5: 1925, po niemiecku w: „Berichte der Deutschen Chemiegesellschaft” Bd. 58: 1925). Studia nad reakcjami ortokondensacyjnymi skłoniły go do badań nad niektórymi prostszymi pochodnymi pirydyny. W r. 1927 zajmował się syntezami pochodnych naftyrydyny (wspólnie z Bogusławem Bobrańskim i Leopoldem Klisieckim) oraz otrzymywaniem estrów kwasów chinolinodwukarboksylowych (wspólnie z Bobrańskim), opracował też dogodną metodę otrzymywania kwasu akrydynowego (wspólnie z Adamem Konopnickim). Razem z Edwinem Płażkiem opublikował pracę Über eine Synthese des ä-Thio-Pyrindigos („Berichte der Deutschen Chemiegesellschaft” Bd. 59: 1926, po polsku w: „Roczniki Chemii” T. 7: 1927). Wspólne badania nad bromowaniem pochodnych pirydyny kontynuowali obaj w r. 1928; w ich wyniku otrzymali barwniki – pirydynowe analogi trójfenylometanu. W l. 1928–31, wspólnie z Państw. Fabryką Olejów Mineralnych «Polmin», otrzymał S. sześć patentów z zakresu chemicznej przeróbki metanu i węglowodorów nienasyconych, m.in. chlorowania gazu ziemnego oraz rafinowania olejów mineralnych, wosków i tłuszczów za pomocą siarczanu żelaza. Pracując nad ulepszeniami aparatury, opublikował m.in. pracę O konstrukcji pieca rurowego do termostatycznego prowadzenia reakcji w rurach zatopionych („Roczniki Chemii” T. 14: 1934). Podejmował też zagadnienia analityczne i wspólnie z Bobrańskim opracował kompletną metodę i aparaturę do analizy elementarnej (oznaczanie zawartości węgla, wodoru i azotu) w skali centygramowej (Centigramowa analiza elementarna. I Oznaczanie węgla i wodoru z automatyczną regulacją spalania, II Oznaczanie azotu, „Roczniki Chemii” T. 8: 1928). S. i Bobrański zmodyfikowali też ebulioskop Świętosławskiego w ten sposób, że umożliwił on oznaczanie ciężaru cząsteczkowego w skali półmikro. Metody S-y i Bobrańskiego zostały opisane w podręcznikach światowych i weszły w powszechne użycie. S. wspólnie ze Stanisławem Pleśniewiczem opublikował wielokrotnie wznawiany podręcznik Chemia organiczna: dla 1 klasy liceum ogólnokształcącego wydział przyrodniczy, dla II klasy wydział matematyczno-fizyczny (Lw. 1937, wyd. 6, Wr. 1949). Razem z Czesławą Troszkiewiczówną opracował w r. 1938 nową metodę oznaczania węgla w związkach organicznych.
S. został powołany na członka korespondenta Akad. Nauk Technicznych w Warszawie (16 XII 1932) oraz PAU (15 VI 1933). W l. 1933–5 pełnił funkcję prorektora Politechn. Lwow., następnie był dziekanem (1935/6) i prodziekanem (1936/7) jej Wydz. Chemicznego. W r. 1937 został ponownie wybrany na prorektora, a po rezygnacji w r. 1938 Adolfa Joszta z funkcji rektora objął ją i pełnił do września 1939. Po zajęciu t.r. Lwowa przez Armię Czerwoną kierował nadal Katedrą Chemii Organicznej Politechniki przemianowanej na Lwowski Inst. Politechniczny. Również podczas okupacji niemieckiej (od r. 1941) wykładał nadal w Staatliches Technisches Institut (w r. 1943 przemianowany na Staatliche Technische Fachkurse Lemberg). Współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj, przekazując otrzymywaną z Zachodu pomoc finansową znajdującym się w potrzebie pracownikom nauki i kultury Lwowa. Po ponownym zajęciu miasta przez Armię Czerwoną, w r. 1944, został aresztowany przez NKWD; w więzieniu przebywał kilka miesięcy. Zwolniony, opuścił w marcu 1945 Lwów i zamieszkał w Krakowie. Objął tam kierownictwo laboratorium badawczego Dyrekcji Lasów Państw. oraz współorganizował jako dziekan Wydz. Chemiczny Politechn. Śląskiej (z siedzibą w Krakowie), na którym kierował także Katedrą Chemii Organicznej.
Gdy we wrześniu 1945 przeniesiono Politechn. Śląską do Gliwic, S. przeprowadził się do Wrocławia, gdzie otrzymał nominację na prorektora organizującego się tam polskiego Uniwersytetu i Politechniki. Odpowiedzialny za organizację części politechnicznej uczelni, tworzył równocześnie Katedrę Chemii Organicznej; zgromadził tam swoich współpracowników ze Lwowa: Płażka, Bobrańskiego, Troszkiewiczównę, Zofię Skrowaczewską, Henryka Kuczyńskiego, Leonarda Kuczyńskiego i Tadeusza Mazońskiego. Równocześnie współpracował z Politechn. Śląską, dojeżdżając raz na dwa tygodnie na zajęcia do Gliwic. Prowadził badania rozpoczęte we Lwowie, m.in. opracował nową metodę sulfonowania amin aromatycznych (wspólnie ze Skrowaczewską), a w zakresie chemii terpenów także metodę otrzymywania kamfory z surowców polskich, zmodyfikował też metodę elementarną Liebiga. Poprawił i uzupełnił powojenne wydania podręcznika Zygmunta Szellera „Chemia dla II klasy liceum ogólnokształcącego wydział humanistyczny” (Wr.–W., wyd. 2, 1948, wyd. 3, 1949). Ogółem opublikował 44 prace głównie z zakresu syntezy organicznej, chemii węglowodorów i chemii związków heterocyklicznych. Przewodniczył komitetowi organizacyjnemu powołanego w r. 1945 Oddz. Dolnośląskiego NOT. Był współzałożycielem powstałego w r. 1946 Wrocławskiego Tow. Naukowego; działał w zarządzie jego Wydz. Nauk Matematyczno-Przyrodniczych oraz zorganizował Wydz. Nauk Technicznych, obejmując też jego kierownictwo. W r. 1947 został prezesem Polskiego Tow. Chemicznego. Był radnym wrocławskiej Miejskiej Rady Narodowej. Zmarł 26 VII 1947 we Wrocławiu, został pochowany 29 VII na cmentarzu św. Wawrzyńca (pole 4). Był odznaczony m.in. Krzyżami Komandorskim (1939) i Komandorskim z Gwiazdą (1947, pośmiertnie) Orderu Odrodzenia Polski.
W małżeństwie zawartym w r. 1919 z Marią Józefą z Wiśniowskich (ur. 1897), po śmierci męża zatrudnioną w bibliotece Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu, miał S. dwoje dzieci: syna Jerzego (1920–44), studenta Staatliche Technische Fachkurse Lemberg, zaangażowanego w konspiracyjną działalność AK, zamordowanego przez milicjantów ukraińskich (11 III we Lwowie), i córkę Annę Suchardę-Sobczyk (ur. 1928), doktor inżynier chemii, pracownika naukowego Politechn. Wrocł., żonę Lucjana Sobczyka (ur. 1927), profesora chemii fizycznej Uniw. Wrocł.
S. został upamiętniony tablicami wmurowanymi na Politechn. Wrocł. (w Gmachu Chemii i holu Gmachu Głównego) oraz w gmachu Politechn. Śląskiej. Jego imieniem nazwano też jedną z ulic Wrocławia, tamtejszy Zespół Szkół Chemicznych oraz największą salę wykładową Politechn. Wrocł.
Biogramy uczonych pol., cz. III; Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Kr. 1948 I–II; toż za l. 1947–52, Wr. 1973 III; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Nieciowa, Członkowie AU oraz PAU; Poczet członków Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1872–2000, Kr. 2006; Popławski Z., Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844–1945, Kr. 1994; Słown. pol. tow. nauk., I, II cz. 1; Słown. techników, z. 15 (fot.); Śródka A., Uczeni polscy XIX–XX stulecia, W. 1998 IV (fot.); Uczeni wrocławscy (1945–1979), Wr. 1980; – Akademia Nauk Technicznych 1933–1937, W. 1937 s. 7, 157–8 (częściowa bibliogr. prac S-y); Długosz J., Polska Akademia Nauk Technicznych w Warszawie (1920–1939). Zarys dziejów, skład osobowy, osiągnięcia, P. 2002 s. 110–11; Hist. Nauki Pol., IV cz. 1–3; Politechnika Lwowska 1844–1945, Wr. 1993 (fot.); Popławski Z., Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844–1945, Wr. 1992; Wawrzyczek W., Twórcy chemii, W. 1959 (fot.); Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1983; – Brandt-Golecka B., Burak M., Januszewska G., Politechnika Wrocławska 1945–1951. Wybór źródeł, Wr. 2005; Pamięci Edwarda Suchardy. Przemówienia wygłoszone na pogrzebie w dniu 29 lipca oraz na akademii żałobnej w dniu 24 listopada 1947 r., Wr. 1948 (fot.); Steinhaus H., Wspomnienia i zapiski, Oprac. A. Zgorzelska, Wr. 2002; Sucharda-Sobczyk A., Pozostał po nim ślad. Wspomnienie o profesorze Edwardzie Suchardzie, „Gaz. Wyborcza” dod. dolnośląski 1997 nr 173 s. 22; Zięborak K., Prof. E. Sucharda w 50-lecie śmierci, „Przem. Chem.” R. 76: 1997 s. 322; – Arch. Politechn. Wrocł.: sygn. 64/1 p. 1221 (akta osobowe żony, Marii), sygn. 64/1 p. 1223 a (akta osobowe S-y), sygn. 876 p. 548 (akta osobowe córki, Anny); – Mater. Red. PSB: Życiorys S-y przysłany przez Jacka Schmidta w r. 1981.
Barbara Brandt-Golecka i Gabryela Januszewska